Zeka Kuramları

Çoklu etmen kuramları

 

Çoklu etmen kuramları iki ayrı kuram­dan oluşur.’ Bu kuramlara göre zekâ, genel ve özel olarak iki et­menden değil, fakat bağımsız et- menlerden oluşur. Bir zihnî prob­lemin çözümünde birden fazla fak tör rol alır. Bu etmenler birbirle­rine benzer yönleri göz önünde tu­tularak kümelendirilebilir.

 

Bu kuramın birincisini Edward L. Thorndike, ikincisini ise J.P. Guilford geliştirmiştir.

 

Bu kuramlardan birincisine göre, zihin güçleri;

 

1) sözcükleri anlama;

2) sayılarla akıl yürütme;

3) kavrama;

4) ilişkileri görsel al­gılamadır.

 

Yine zekâ, üç türlüdür; soyut, mekanik ve toplumsal zekâ.

1) Soyut zekâ, söz kavram ve sa­yıları anlamada yetenekliliği;

2) mekanik zekâ, araç-gereç ve ma­kineden anlamada yeterliliği;

3) toplumsal zekâ başkaları ile iyi ilişkiler kurmada becerikliliği sağ­lar.

 

Ayrıca, zekânın düzeyi, geniş­liği ve hızı vardır. Zekânın düzeyi ve genişliği zekânın alanını oluş­turur. Zekânın hızı ise bu alanın işlerliğini gösterir.

 

ikinci kurama göre, zekânın üç boyutu vardır. Bunlar zekânın içeriği, zekânın işlemleri ve zekânın ürünleridir.

 

Zekânın içeriğini,

1) algılanan duyumlar;

2) anlamlaştırılan sözcük, kavram ve sayılar gibi simgeler,

3) anlatıbilen düşünceler ve yapılan davranışlar oluşturur.

 

Zekânın iş­lemlerini,

1) içeriği biliş;

2) bel­lek;

3) yaratıcılık;

4) yaşantıla­ra dayalı olarak yapılan tepkiler;

5) bunların değerlendirilmesi oluşturur.

 

Zekânın ürünleri ise ze­kânın işlevi sonucunda yapılan davranışlardır.

 

Her iki kurama göre, bireyler zekâları yönünden birbirlerinden ayrılırlar. Zekâda bireysel ayrılıklar kalıtıma ve bireyin çevresi ile etkileşimindeki ayrılıklara dayanır.

---

kaynak : www.educalist.com